روش های تست زنی در آزمون

خیلی ازدانش آموزا ن امتحان های چندگزینه ای (تستی) را از امتحانات تشریحی آسان تر می دانند. اما امتحانات چندگزینه ای واقعاً می توانند خیلی سخت باشند و به همین صورت هم هستند. چون در امتحانات چندگزینه ای سؤالات زیادی مطرح می شود پس دانش آموزان مجبور هستند که از گستره ی وسیع تری از مطالب (نسبت به امتحانات تشریحی)، آگاه باشن و ازجزئیاتی مثل تاریخ های ویژه، نام ها یا لغات آگاهی داشته باشند. دانش آموزا به راحتی نمی توانن در یک امتحان چندگزینه ای بلوف بزنند. به علت این که در نوشتن سؤالات چندگزینه ای خوب به نکات مختلف توجه می شود پس به همین علت، دانش آموزا ن با ریسک بیشتری خخود قرارداد روبرو هستند.

برای اینکه داوطلب درکنکور موفق عمل کند، باید تمرین تست های مختلط، را در برنامه  مطا لعاتی خود قرار دهند. اگر در پاسخ دادن به تستی دچار مشکل شدید، باید به سراغ کتاب یا جزوه تان بروید و دوباره مبحث مربوط به آن تست را بخوانید تا هیچ نکته مبهمی در ذهنتان باقی نماند. همچنین شرکت در آزمون های معتبر بسیار مفید است. چنانچه امکان شرکت در آزمون های معتبر نباشد، می‌توانید خودتان شرایطی را شبیه به آزمون سراسری به وجود آورید؛ یعنی با استفاده از سؤال های تستی که در اختیار دارید و با تعیین تعداد سؤال‌ها و مدت زمان پاسخگویی برای هر درس(متناسب با آزمون)، از خود آزمون به بگیرید.

هدف از حل تست در مقاطع مختلف متفاوت است، نسبت بین مطالعه و تست زنی در ابتدای کار مطالعه،  به صورت ۱۰% تست زنی و ۹۰% مطالعه می باشد و با نزدیک شدن به کنکور این نسبت برعکس می شود.

  به طور کلی سه دسته تست باید حل شود

تست آموزشی :

تستی که همراه درس حل می شود به منظوریادگیری دقیق مطلب می باشد . در این مرحله زمان زیاد مهم نیست و تعداد تستی که در این مرحله حل می شود کم است.(تست طبقه بندی شده و موضوعی)البته در این مرحله باید ابتدا به بررسی تست های حل شده پرداخت و سپس حل تست جدید را در دستور کار قرار داد.. تا زمانی که در یک درس مطالعه کافی ندارید سراغ تست زدن نروید  و تا زمانی که کلیه ی تست های حل شده در جزوه را بررسی نکرده اید سراغ حل تست جدید نروید.در این مرحله به نکات زیر توجه نمایید:

۱-مطالعه را زود شروع کنید

۲-سعی کنید ابتدا مطلب را بطور کلی بخوانید تا اصل مطلب در ذهن شما سازماندهی شود و سپس به جزئیات و نحوه ی ارتباط جزئیات با اصل مطلب بپردازید.

۳-نکات مهمی که قبلاً یادداشت کرده اید و زیر آنها خط کشیده اید مجددا مرور کنید.

۴-تمام تعاریف و اصطلاحاتی که با نگارش خاصی (خطوط کج یا پررنگ) نوشته شده بخوانید.

۵-سئوالات مختلف تستی را حل و تمرین نمایید.( بهتر است تست های حل شده در جزوه را به دقت بررسی کنید)

۶- نکات مهم زیرنویس شده  در تست ها یا زیر تصاویر و فرمولها را با دقت یاد بگیرید.

۷- مطالب را به صورت پیوسته بخوانید و گاهی رابطه ی مطالب را بررسی کنید( دو کمیت رابطه ی عکس دارند یا مستقیم)

۸-میزان زمان صرف شده خود را برای هر آزمون یادداشت کنید و سعی کنید سرعت خود را بالا ببرید.

۹-امتحان های چندگزینه ای (تستی) مایل هستند که بر جزئیات متمرکز شوند و شما نمی توانید جزئیات زیادی را به طور مؤثر در حافظه کوتاه مدت حفظ کنید. اگر هر روز یک مقدار خیلی کم یاد بگیرید و زمان زیادی برای مرورهای بعدی اختصاص دهید، حافظه ی بلندمدت قابل اطمینان تری خواهید داشت. ( مطالعه ی فشرده و عجولانه قدرت تمرکز را کم نموده و مطالعه ی ناقص خواهد بود. مطالعه ی ناقص باعث ایجاد نگرانی و استرس می شود)

۱۰-باید مطمئن شوید که همه ی مطالبی که معلم تان در کلاس مطرح کرده را به طور کامل می فهمید.

۱۱-به عبارت ها و مفاهیم اساسی که وقایع و خصوصیات مهم را وصف می کنند یا آنهایی که اندیشه های مرتبط و مشاهدات را به هم مربوط می کنند، توجه ویژه داشته باشید. این ها مواردی هستند که بیشترین حضور را در امتحانات چندگزینه ای دارند.

۱۲-هنگامی که جزوات کلاسی و مطالعات لازم را انجام می دهید، لیست و جدول درست کنید. بر فهمیدن فرآیندهای چندمرحله ای و ایده ها، اتفاقات یا چیزهایی که گروه بندی ها و سلسله مراتب طبیعی را شکل می دهند، متمرکز شوید.

۱۳-دنبال تشابه ها و تفاوت هایی بگردید که می توانند بین گزینه های صحیح و غلط در یک امتحان تمایز ایجاد کنند.

۱۴-اگر کتاب درسی تان کلمات جدید یا تعاریف کلیدی را مشخص کرده است، حتماً آنها را بفهمید. برخی مواقع کلمات و مفاهیم جدید در آخر یک فصل کتاب جمع آوری شده اند. دقت کنید تا به طور ناخودآگاه مطلبی را حذف نکنید.

۱۵-تعاریف کتاب را مانند جملات کتاب حفظ نکنید. اکثر طراحان، این تعاریف را با کلمات جدید و با زبان خودشان، دوباره می سازند. بنابراین باید شما مطمئن شوید که حتماً آن چه را که تعریف مورد نظر می گوید، می فهمید.

تست تمرینی:

تستی که بعد از اتمام یک مطلب  و حل تست های حل شده ی جزوه حل می شود به منظور رفع اشکال و بر طرف کردن نکات مبهم (تسلط بر دروس)می باشد . در این مرحله تعدادتست بیشتر از مرحله قبل می باشد و می توان در این مرحله تست زنی را با زمان انجام داد.این تست زنی باید یکی دو روز بعد از مطالعه انجام شود(دروس عمومی و اختصاصی متفاوت است) در منزل زمان حل تست نباید بلافاصله پس از مطالعه درس باشد . یعنی پس از اینکه یک موضوع مطالعه شد ومسائل حل شده بررسی شد حداقل یک روز بعد اقدام به حل تست نمایید در حل تست ابتدا مشخص کنید چند تست می خواهید حل کنید پس با یک نظم شروع به حل تست نمایید نه به ترتیب و یا شماره تست .

در این روش اگر مثلاً می خواهید در مبحث حرکت ( فیزیک ) ۳۰ تست حل کنید و حدود ۳۰۰ تست دارید  ، هیچ گاه به ترتیب شروع به حل تست نکنید بلکه مثلاً مضارب ۱۰ را حل کنید یعنی تست های شماره ۱ -۱۰- ۲۰ – ۳۰ -۴۰ و … با این روش همه جور تست حل می شود .

در هر نوبت حل تست ، تعداد تست ها دقیقاً برابر تعداد تست در آزمون باشد یعنی اگر مثلاً تست شیمی حل می کنید با توجه به اینکه تعداد تست شیمی در آزمون برای رشته ریاضی ۳۰ عدد است تست ها رابه دسته های ۳۰ تایی تقسیم کنید و سپس هر قسمت را حل کرده وپس از چک کردن آن به سراغ قسمت بعد بروید ( در منزل)

در ابتدا تمام قدرت و وقت خود را صرف حل تست های دانشگاه سراسری و آزاد نمایید و سپس به سراغ تست های مطرح شده در کنکور های آزمایشی بروید ( ملاک ما برای تست خوب استاندارد بودن آن است نه سختی یا پر نکته بودن آن )

برای موفقیت در آزمون سراسری اهمیت دارد که علاوه بر مطالعه دقیق مطالب درسی، آشنایی با نوع سؤال‌های تستی را نیز بیاموزیم. (یعنی تست های سال های گذشته را بررسی کنید) یکی از مهمترین عاملها شناخت سوالات و نوع سوالات و ویژگی آنها می باشد. برای این کار بایستی پس از حل سوالها تنها ، نیم نگاهی به صورت ظاهری به نکات مهم و سایر ویژگی های آنها کرد. هدف آن است که بتوانیم پس از مدتی مثلاً در مبحث لگاریتم ده تست متنوع و خوب در ذهن داشته باشیم  یا بتوانیم روی کاغذ بیاوریم و یا مثلاً در مبحث «عدسی و آینه ها» در درس فیزیک بتوانیم ۱۰ تست متنوع و خوب بنویسیم . با یک مثال این مطلب را توضیح می دهیم : تجربه به ما نشان داده است دانش آموزانی که در دروس اختصاصی بالای ۸۰% نمره خام می آورند، قادرند هر کدام حدود ۲۰۰ تست درست و متنوع از مطالب مربوط به آن درس را از حفظ ارائه دهند (با راه حل و جواب) این دسته از دانش آموزان به ما می گویند که بیش از نیمی از تستهای کنکور برای آنها آشنا بوده چرا که قبلاً تستهای کاملا شبیه آنها را زده بوده ویا حتی به خاطر دارند.

علت بیان فوق آن است که این دانش آموزان ساعی ، نه تنها تعداد زیادی تست زده اند ، بلکه با این تستها دقیق برخورد کرده و پس از حل راجع به ویژگی این تستها فکر نموده اند.  به جدول ها ، نقشه ها و منحنی ها ، زیرنویس ها و اشکال با دقت کافی برخورد کنید. خیلی از مواقع شکل ها ، بیان دیگری از موضوع درسی هستندو اطلاعات و روابط فراوانی را در حجم و جای کوچکی می توانند عرضه کنند. دقت درشکل ها نه تنها ما را در درک بهتر مبحث درسی کمک می کند، بلکه گاهی بدون دقت در آنها نمی توان به سوالات جواب داد

 گاهی تعدادی از داوطلبان به جای مطالعه همزمان با تست فقط تلاش در کسب مهارت در تست زدن کرده و تمام زمان خود را صرف تمرین تست می‌کنند.

 این دسته از داوطلبان فقط شکل ظاهری سؤال‌ها و پاسخ‌ها را حفظ می‌کنند؛ بدون اینکه تلاشی برای فهمیدن داشته باشند و قطعاً در کنکور دچار مشکل می‌شوند. ( ممکن است نحوه سؤال و جواب در کنکور،متفاوت از آن چیزی باشد که داوطلب قبلاً تمرین کرده است)

تست مهارتی :

تستی که بعد از اتمام درس حل می شودبه منظور جمع بندی مطالب و افزایش سرعت است پس حتما باید با زمان انجام گیرد.( تست جامع از تمام مطالبی که تا به حال مطالعه شده)

در حل تست ابتدا باید به حل درست توجه نمود سپس به سرعت حل تست یعنی اول باید آمادگی لازم ایجاد شود تا سپس به فکر مسابقه باشیم ( ابتدا قدرت وبعد سرعت). قبل از توجه به تعداد تست های حل شده به کیفیت آن توجه نمایید( حل ۱۰ تست با تفکر روی آنها بهتر از حل ۲۰۰ تست با سرعت می باشد). نگرانی از بابت تعداد تست درست حل شده نداشته باشید

زمان انجام آزمون حدود ۴ ساعت است بعضی ها به بیش از یک ساعت در یک جا نشستن عادت ندارند وهمین امر باعث ایجاد خستگی می شود و مفهوم سئوالات خوب درک نمی شود پس یک جا نشستن و مطالعه را تمرین کنید

. روش تست زنی در آزمون:

برخلاف آنچه معمول است و به دانش آموزان گفته می شود درسی را که بیشتر می دانید ابتدا حل نمائید باید گفت باروش علامت گذاری و به همان ترتیب دفترچه شروع به حل تست در آزمون نمایید  زیرا با این کار به طور نا خودآگاه دردرسی که بیشتر بلد هستید بیشتر تست حل می کنید.اعتقاد ما اینست که هر داوطلب حداقل ۲ بار و حداکثر ۳ بار بایستی تست ها را در آزمون مرور کند. بنابراین یکبار مرور تست ها در جلسه کنکور به همان اندازه مضر است که چهار یا پنج بار مرور کردن آنها، دلیل آن هم این است که در یک بار مرور کردن داوطلب بی آنکه دست خودش باشد تعدادی از تست ها را که قادر به حل آنهاست رها می کند. (بخاطر عامل اضطراب و زمان) این داوطلب از احتمالات علمی هم در زدن تست ها محروم است و خدای ناکرده در صورتی که اشتباهی در زدن تست ها انجام داده باشد، متوجه آن نخواهد شد .

 اگر بیش از ۳ بار مرور کنید ، مرور بیش از حد باعث خستگی شدید وسردرگمی خواهد شد.

مرور اول:

زمان برای مرور را ۹دقیقه ( یا نیمی از کل وقت آزمون) در نظر می گیرید بایستی در این ۹ دقیقه تا آخرین تست برسید. در مرور اول از این اولین تست شروع کرده و ابتدا شروع به زدن ۳ دسته از تستهای ذیل می کنید :

۱-تستهای کوتاه

۲-تستهایی را که در آنها به توانایی خود اعتماد کامل دارید

۳-تستهایی که از درستی گزینه مناسب مطمئن هستید.

در مرور اول هر تستی را که حل می کنید کنار یا روی شماره تست در دفترچه سوالات علامت تیک  (  Ö)  می زنید و بلافاصله گزینه درست را وارد پاسخنامه می کنید، ارزش تست های یک درس یکسان است پس ابتدا تست های آسان را حل کنید با این کار تعداد تست های حل شده افزایش یافته و باعث ایجاد اعتماد به نفس و روحیه بالا ترمی شود.

 اصولا باید در هر درس،سئوالات از آسان به مشکل تنظیم شوند، اماظاهرا در سئوالات کنکور چنین نظمی وجود ندارد. تصور نکنید که همه چیز باید بر وفق مراد باشد. دیده شده دانش آموزانی که با آمادگی خوب درسی سر جلسه حاضر شده اند،به محض مواجهه با چند سوال سخت پی در پی، سر رشته کار را گم کرده و حتی بقیه را هم نتوانسته اند خوب جواب دهند.این آمادگی ذهنی را در خود ایجادکنید که ممکن است با هر احتمالی روبرو شویدو…. پس دستپاچه نشوید.

باید عادت کنید که از روی بعضی تست ها بگذرید. این نه تنها نشانه ضعف شما نیست، بلکه بیانگر مهارت و دانش بالای فرد است اگر بعد از چند سئوال اول یک درس ،به خاطر اضطراب یا هر علت دیگری، فکر کردید قادر نیستید به سوال های آن درس پاسخ دهید، سوال های آن درس را کنار گذاشته و به سراغ درس دیگری بروید.پاسخ دادن به سوال های درس دیگر، به شما احساس آرامش و اطمینان خاطر می دهد و بعد می توانید با آمادگی بیشتری بار دیگر سراغ سوال های درسی که مطلب آن برای مدتی از صفحه ذهنتان پاک شده بود بروید کنار یا روی شماره تستهایی که قادر به حل آنها هستید اما احتیاج به تفکر یا عمل بیشتری دارید علامت ( Ñ )و کنار یا روی شماره تست هایی که قادر به حل آنها نیستید و به نظرتان خیلی مشکل و وقت گیر هستند علامت  (؟ ) را می زنید. دقت شود که ۳ علامت فوق را روی شماره تستها در دفترچه سوالات بزنید و نه روی فرم پاسخنامه کامپیوتری

ممکن است در مرور اول داوطلب تستی راحل کندو یا  تست را خوانده  و بتواند یک یا دو گزینه غلط را از جوابها حذف کند  برای جواب دقیق تر احتیاج به وقت بیشتری داشته باشد.داوطلب در این حالت بهتر است در دفترچه سوالات گزینه ها را علامت بزند (مثلاً روی آنها علامت غ بنویسید ) و بعد دور شماره تست  خط بکشیدو یا استفاده از احتمال در مرور دوم اقدام به حل نمایید.

در مرور اول نیمی از وقت بایستی صرف شود و در حالت نرمال و مناسب بایستی در دروس عمومی ۳۵ % الی ۵۰ % تستها و در دروس اختصاصی ۲۰ % الی ۴۰ % تستها را جواب داده شود.

اگر داوطلب در مرور اول از حداقل های فوق کمتر تست زده باشد سطح علمی اش ضعیف بوده و بایستی در مورد بالا بردن سطح علمی خود فکر جدی کند.

مرور دوم:

در مورد دوم می توانید یک سوم زمان را در نظر بگیریدو این بار به تست هایی که علامت ( Ñ)  خورده اند جواب می دهیم. در این مرحله داوطلب بایستی در دروس عمومی ۲۰ % تا ۳۰ % تستها و در دروس اختصاصی ۱۰ % تا ۳۰ % تستها را جواب دهد.

اگر در این مرحله داوطلب با تستی روبرو شود که با علامت (  Ñ ) همراه است  ولی قادر به حل آن نباشد، در این حالت داوطلب بهتر است زمان را از دست نداده و روی علامت (  Ñ )    علامت  (؟ ) گذاشته ، دیگر به آن تست باز نگردد.

در مرور دوم داوطلب در صورتی که در برابر تستی قرار گیرد که قادر به حل دقیق آن نبوده  و تنها می تواند یک یا دو گزینه آنرا حذف نماید ( بین سایر گزینه ها مردد باشد ) بهتر است یکی از گزینه ها (که احتمالاً درست است) را انتخاب کند. (روی علامت ۰ کنار شماره تست ، علامت √  زده شود)

توجه:

در مرور دوم هر تستی را که گزینه اش را وارد پاسخنامه می کنید با گذاشتن علامت (  √ )  روی علامت (  Ñ )  از رده تستها خارج کنید. بنابراین در پایان مرحله دوم ممکن است ۱۰ سوالی قبلی به صورت زیر علامت گذاری شود:

ممکن است داوطلب با مرور کار جوابگویی به تستها را تمام کند که زیاد ایراد ندارد. این داوطلب تا همین جای کار می تواند مطمئن باشد که در حد توان در زدن تست ها درست عمل کرده چرا که دوبار تستها را مرور کرده است

مرور سوم:

در مرور سوم که یک ششم برای آن وقت داریم.

به تستهایی که علامت ؟ خورده است می پردازیم. در این مرحله که هم زمان آن کم و هم تستها مشکل، امکان تست زدن کمتر می باشد. ولی بهتر است در این مرحله هم با استفاده از قانون احتمالات و بهره گیری از حذف یک یا دو جواب غلط به هر طریق ممکن و در حد امکان ساده (که زمان کمی هم بگیرد) از توان علمی فرد در کسب نمره و درصد بهتر استفتده کنیم . در این مرور بایستی در دروس عمومی   ۵% الی ۱۰ % تستها را جواب دهید.

تذکر : طبق نمودار و عمل سه مرحله ای فوق داوطلب ما به ترتیب در دروس عمومی ۶۵ % الی    ۹۵% و در دروس اختصاصی ۴۵ % الی ۸۰ % تستها را جواب داده است که کاملاً رضایت بخش است.

این روش تست زدن که جنبه تجربی علمی داشته و داوطلب برای استفاده بهتر بایستی براین روش مسلط شده و از شروع مطالعه برای کنکور سراسری تا شرکت در  جلسه آزمون سراسری چندین بار روش فوق را آزمایش نماید. (البته در دفعات اول که این روش را به کار می برید زمان زیادی تلف خواهد شداما به تدریج با تمرین این روش در منزل مدیریت زمان را خواهید آموخت)

اگر فرصتی باقی بود زمانی برای مرور تست ها کنار بگذارید، ولی پاسخ ها را عوض نکنید، مگر این که اطمینان حاصل کنید که پاسخ شما غلط بوده است.فراموش نکنید که آخر امتحان ذهن شما خسته تر است واحتمال اشتباه بیشترخواهدبود( همیشه اولین فکری که به ذهن می رسد احتمال بیشتری دارد تا درست باشد البته اگه تسلط نسبی داشته باشید)

   زمان:

یکی از مشکلاتی که داوطلبان در حین پاسخگویی به سوال‌ها با آن روبرو می‌شوند، کم آوردن وقت و دستپاچه شدن آنهاست. برای برطرف نمودن این مشکل باید سعی کنید که وقت خود را با توجه به ارزش هر سوال زمان بندی کنید و مدت زمانی که برای پاسخگویی به آن سؤال تعیین شده، هماهنگ باشد. این درست است که باید در جلسه کنکور تقسیم زمان داشته باشید؛ اما بدان معنا نیست که برای همه تست ها زمان یکسان در نظرگرفت.

این نکته بسیار ظریف وحساس است. اگر برای تستی سه دقیقه وقت صرف کردید، حتما تستی هم وجود دارد که در ظرف ۱۵ ثانیه پاسخ آن را بیابیدبرخی افراد در کارهایشان سرعت کمتری دارند این افراد بنا به دلایلی میزانی از وقت خود را هدر می‌دهند. این زمانهای از دست رفته در برخی کارها و فعالیتها چندان مشهود نیست ولی در کارهایی چون تست زنی و بویژه سر جلسه کنکور اهمیت اساسی دارد. معمولا کسانی که تمرکز بیشتری دارند و مطالب را خوب خوانده باشند در پاسخگویی حضور ذهن دارند و با سرعت عمل بیشتری پیش می‌روند.

ولی برخی افراد به دلیل کندی عمل (نه به خاطر فقدان تمرکز) وقت را از دست می‌دهند. این افراد باید بیشتر و بیشتر تمرین کنند و سرعت عمل خود را افزایش دهند. برای افزایش سرعت عمل می‌توانید زمانی را برای انجام کارهای خود و بویژه تست زدن اختصاص دهید و سپس سعی کنید در این فاصله تعدادی تست بزنید. رفته رفته سعی کنید تعداد تستهایی را که در این فاصله زمانی می‌زنید افزایش دهید.

داوطلب در عین پاسخگویی به سئوالات باید به وقت و زمان نیز توجه داشته باشید، داوطلب نبایدوقت زیادی را صرف سئوالی کند که توان پاسخگویی به آن ندارد، بلکه باید در کنار آن علامت  زده و به سراغ دیگر سئوالا ت برود و سپس در صورت اضافه آوردن زمان، به سئوالاتی که به آنها پاسخ نداده، باز گردد. چراکه در صورت اضافه آمدن زمان علاوه بر بالا رفتن اعتماد به نفس داوطلب، به خاطر پاسخگویی به سئوالات دیگر ، فکرش بهتر کار می کند و می تواند در  خصوص سوالاتی که پاسخ نداده تمرکز بیشتری داشته و به آنها نیز پاسخ دهدوچه بسا در مرحله بازنگری بسیاری از این سئوالات را پاسخ دهد.سرعت عمل باعث استفاده مطلوب ما از زمان می‌شود و در آزمون های تستی اهمیت بسزایی دارد. چنانچه داوطلب با آمادگی کامل درجلسه آزمون شرکت کند، با حضور ذهن می‌تواند پاسخ دهد؛ زیرا سؤال‌ها برای او آشنا خواهد بود و با مشکل اتلاف وقت روبرو نمی شود. نکته مهم در سرعت عمل این است که اگر شما در موقع پاسخگویی، پاسخ سؤالی را فراموش کرده باشید، می‌توانید کنار آن سؤال تیک  (Ö) بزنید و به بقیه سؤال‌ها بپردازید ودر مرحله آخر که وقت اضافه آوردید، با خونسردی وآرامش بیشتر در مورد آن سؤال فکر کنید.

در کنکور سوالات به صورت دفترچه ای می باشد. یعنی دروس عمومی و دروس اختصاصی هر کدام در یک دفترچه ی مجزا به شما داده خواهد شد.روی جلد هر دفترچه تعداد کل سوالات همچنین زمان پاسخگویی درج شده است. سیستم فوق در کنکور برای داوطلبان از لحاظی جنبه خوب و مثبت داشته و از لحاظی دیگر مضر و باعث به هم خوردن سیستم جوابگویی آنان می شود.

برای تنظیم صحیح و قت وپاسخگویی دقیق باید به موارد زیر توجه کنید

زمان آزمون هر درس مجزا و در ابتدای شروع آن درج شده است. شما باید سعی کنید زمان پاسخگویی هر یک از آزمون ها را حتی الامکان برای خودش منظور کرده تا لطمه ای به زمانهای بقیه دروس نخورد. چون هر درس به اندازه خودش در رتبه و نتیجه شما حائز اهمیت است.

در اینجا شاید برای شما سوال پیش بیابید درسی مثل ادبیات با ضریب ۴ و یا زیست شناسی با ضریب ۴ و غیره و ذالک اهمیت بیشتری دارد بله این مسئله جای بحث  وبررسی دارد. ولی باید توجه کنید اگر برای شما ضریب فلان درس مهم و باید به اعتقادتان روی این درس بیشتر نیرو بگذارید. (برای همه داوطلبان این مسئله وجود دارد). پس قضیه به صورت همه گیر بوده. به همین دلیل ما از شما می خواهیم که ضمن جوابگویی به این دروس سعی کنید به بقیه آزمون ها هم اهمیت داده تا در نهایت رتبه بهتری نسبت به دیگران بیاورید چرا که رتبه کل شما مربوط به همه دروس بوده و با توجه به این مسئله شما می توانید انتخاب رشته داشته باشید.

زمان هر آزمون را به دقت در نظر داشته تا دچار بی نظمی در وقت و نهایتاً از پاسخگویی به یک سری از سوالات محروم نشوید. چه بسا داوطلبان خوبی که به علت تسلط نداشتن در تنظیم زمان تنها توانسته اند به یک یا دو درس جواب داده و بقیه دروس را به علت کمبود  وقت رها کنند.

    دقت:

به منظور افزایش تمرکز، پس از دریافت برگه سؤال‌ها، ابتدا با برگه‌ای که مخصوص پاسخ‌هاست روی سؤال‌ها را پوشانده (فقط سئوالی که حل می کنید را ببینید)و سپس شروع به خواندن سوال‌ها و جواب دادن به آنها یکی پس از دیگری نمائید. اگر پاسخ سؤال اول را دانستید شروع به نوشتن آن بکنید، در غیراین صورت به سؤال دوم بپردازید. بهتراست قبل ازشروع به پاسخ دادن به سؤال‌ها تمام آنها را نخوانید. زیرا این امر تمرکز شما را کاهش می‌دهد.

قبل از شروع کردن به پاسخ دادن به هر سؤال، آن را با دقت بخوانید و سعی کنید ابتدا دقیقا بفهمید که چه موضوعی در سؤال مطرح شده است. اعتقاد بر این است که حدود پنجاه درصد از جواب در خود سؤال پنهان هست

در پاسخ به سؤال های چهار گزینه ای باید دقت کنید که خانه را اشتباه پر نکنید.

اگر شما مفهومی خوانده باشید احتمال انحراف شما کاهش خواهد یافت. با این همه، باز هم ممکن است به خاطر عدم تمرکز،عجله و اشتباه گرفتن سرنخ هاکه عمدتا ناشی از نخواندن با دقت تست است، فریب بخورید و نا خودآگاه به محض دیدن کوچک ترین سرنخی ازپاسخ، آن را علامت بزنید.پس بسیار مهم است   که ازیک طرف تمرکزو دقت را تمرین کنید و از طرف دیگر با روش های کنترل اضطراب آشنا باشید تا بتوانید حالت تعادلی خود را حفظ کنید.خیلی از داوطلبان با آمادگی کامل سر جلسه حضور می‌یابند،ولی با یک بی دقتی، پاسخ سؤالی را در یک خانه دیگر که مربوط به سؤال دیگری است، پر می‌کنند و بدون توجه به شماره سؤال ها، همه پاسخ‌ها را تا آخر جابجا می‌زنند. لذا دقت کنید که در موقع پر کردن پاسخنامه دچار چنین اشتباهی نشوید و شماره هر سؤال را با شماره پاسخنامه تطبیق دهید. سؤال‌ها و جواب‌ها را دقیقاً بخوانید. نکات ریزی در سؤال های چهار جوابی هست که ممکن است خواننده را دچار اشتباه کند که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:

۱-در سؤال هایی که آخر آنها به کلمه ” می‌شود ” و ” نمی شود ” ختم می‌شود، ممکن است داوطلبی که سؤال را دقیق نمی خواند، این کلمات را اشتباه ببیند و در نتیجه گزینه را اشتباه انتخاب کند.

۲-نکته انحرافی در بعضی  سوالات بدین صورت می باشد که طراح «صحیح نیست» را محور اصلی سوال خود قرار داده است داوطلب در صورت عدم دقت ممکن است سوال فوق را به صورت «کدامیک از گزینه های زیر صحیح است؟» خوانده  ، علامت بزند.بنابراین همیشه:  صورت سوال را به صورت صحیح و کامل مطالعه نمائید

۳-هرگاه لغاتی مانند (همیشه، اغلب، برخی اوقات، هرگز، تنها، فقط، باید، بطور لازم، بطور کامل، و…) در جمله بکار روند ممکن است معنی جمله را عوض کنند. بنابراین همیشه به لغات کلیدی و حساس در جملات دقت بیشتری داشته باشید

۴-در آزمون های چهار گزینه ای معمولاً چهار گزینه شباهت زیادی به هم دارد و ممکن است داوطلب با خواندن اولین گزینه، آن را صحیح بداند و از خواندن سه گزینه دیگر صرف نظر کند. توجه داشته باشید که چهار گزینه را حتماً بخوانید و با مقایسه آنها با یکدیگر صحیح ترین گزینه را انتخاب کنید. در بعضی سئوالات تمام گزینه ها صحیح است. اما  یک گزینه صحیح تر بوده  و در اصل کامل ترین جواب را به ما می دهد.  بنابراین بایستی :  تمام گزینه ها را مطالعه نمائید تا گزینه ای را که جواب تست را به صورت کاملتر بیان می کند، انتخاب نمایید.

۵-در موقع حدس زدن معمولاً اولین حدس شما درست است. بنابراین زیاد وسواس به خرج ندهید تا جواب را عوض کنید؛مگر در مواقعی که مطمئن هستید.

۶-صورت تست یا سوال را طوری با دقت بخوانید که اولاً: منظور سوال و خواسته تست را دقیق متوجه شوید.

دوماً: مراحل حل از مفروضات تا یافتن مجهول را متوجه شوید.

۷-دقت کنید که گاهی داوطلبان بخاطر تشویش و دلهره و نهایتاً بی دقتی جواب تست را با شماره گزینه اشتباه کرده و مثلاً بخاطر تشابه عدد ۴ به عنوان جواب ، گزینه ۴ را علامت می زنند. بنابراین بعد از پیدا کردن گزینه صحیح در متن سوالات حتماً برای عملیات ورود به پاسخنامه دقت کافی و لازم را داشته باشید.

۸-همه سؤال‌ها را جواب ندهید. سؤال هایی که تصادفی پاسخ داده می‌شود، شانس موفقیت فرد را کمتر می‌کند؛ چون هر پاسخ غلط، نمره ای منفی در پی دارد. بنابراین تا جایی که امکان دارد، از دادن پاسخ های تصادفی پرهیز کنید. درنهایت پاسخ‌ها را مرور کنید، اما سعی در عوض کردن پاسخ‌ها نداشته باشید.

۹-سؤال هایی را که احساس می‌کنید اشتباه پاسخ داده اید، یک بار دیگر بررسی کنید. به عقب برگردید و دوباره با دقت بیشتری مطالب مربوط به آن را بخوانید تا اشکالتان برطرف شود.

۱۰-هر ۱۰ تست که در پاسخ نامه وارد کردید یک بار پاسخ نامه را کنترل کنید تا در پاسخ نامه جابه جا علامت نزده باشید. بهتر است که جواب ها را در دفترچه سئوال ها هم علامت بزنید تا چک کردن سئوال ها راحت تر شود

۱۱-زمانی که مشغول پاسخ دادن به یک سئوال هستید فقط به همان سئوال فکر کنید و در فکر سئوال قبلی یا بعدی نباشید.

۱۲-در حل تست بهتر است با گزینه ها حرکت نکنید اما روش حذف گزینه را هم بکار برید.

۱۵-اگر حوصله اش را دارید و عجله نمی کنید، سعی کنید وقتی صورت مسئله را خواندید، قبل از نگاه کردن به گزینه ها، جواب را حدس بزنید.این کار ، سرعت عمل شما را در پاسخ گویی به تست ها افزایش می دهد.حتی در صورتی که حدس شما درست از آب در آمد و پاسخ شما بین گزینه ها وجود داشت، باز هم حتما سایر گزینه ها را بخوانید.

۱۶-نکته ی بعدی علامت گذاری در فرم پاسخ نامه می باشد. شما باید بامداد سیاه پر رنگ تر خانه بیضی شکلی که جلوی هر سوال در فرم پاسخنامه می باشد . به صورت کاملاً پر علامت بگذارید. از زدن ضربدر (x) یا علامت دیگر خودداری کنید

۱۷-یک توصیه مهم برای افزایش مهارت تست زنی در کنکور این است که در چند روز پایانی، هرروز یک نمونه از مجموعه تست های کنکور سال های قبل را علامت زده وبعد پاسخ خودرا مرورنمایید.اینکار علاوه بر تاثیر مثبت در تست زنی،در رفع اشکالات درسی، کنترل وتنظیم زمان،آشنایی با تست های مهم و موارد دیگر بسیار موثر خواهد بود. هر روز، سر ساعت معین یک مجموعه تست را پیش روی خود بگذارید و مطابق زمان و شرایط کنکور  به سوالات پاسخ دهید. بعد از اتمام پاسخگویی، پاسخ های صحیح وغلط را ارزیابی و تحلیل نمایید.

   اعتماد به نفس:

 اعتماد به نفس داشته باشید حتی بد نیست در اینجا کمی هم از خودراضی باشید و بگویید وقتی که این سوال ها برای من دشوار است وای به حال دیگران! داشتن روحیه، در هر مسابقه ای سرنوشت ساز است. از جمله در این مسابقه علمی که کنکور نام دارد. در سر جلسه آزمون ، آرامش خود را حفظ کنید و با سایر شرکت کنندگان کاری نداشته باشید

باید بر اعصاب خود تسلط داشته باشید و درست مانند یک شطرنج باز ماهر یا یک فرمانده نظامی در سخت ترین شرایط تصمیم بگیرید که چه کار کنید و بهترین کار در هر لحظه کدام است. در هر لحظه باید تشخیص دهید، کدام تست را باید رها کرد، به کدام تست جواب داد و چگونه زمان را تنظیم نمود. روشی را که در زیر می گوییم بارها و بارها در منزل و در کنکورهای آزمایشی تمرین کنید تا بتوانید در جلسه کنکور هم آن را اجرا نمایید.

کسانی که یک درس را به طور کامل کنار می گذارند خواه به این دلیل که آن درس ضریب کمتری دارد یا اینکه آن درس را بلد نیستند، کاملاً اشتباه می کنند. البته به جز موارد استثنایی آن هم با نظر مشاور و کارشناس. کنار گذاشتن مطالعه یک درس اشتباه است. می توانید بخش های دشوار یک درس را کنار بگذارید اما حذف کامل یک درس خطاست.

در هر درس به دنبال سؤال هایی بگردید که جواب آنها را می دانید. اگر در یک درس فقط سه یا چهار سؤال را پیدا کردید که می توانستید جواب دهید، امیدوار باشید. با همین شرایط هم می توانید نتیجه ای در حد خودتان بگیرید.

اگر سؤالات از حد معمول دشوارتر باشد معمولاً داوطلبان قوی بیشتر لطمه می خورند. بنابراین به این فکر نباشید که به تمام سؤالات پاسخ دهید. ممکن است. سؤال اول یک درس خیلی دشوار، وقت گیر یا کاملاً ابتکاری باشد و اگر شما قصد جواب دادن به تمام سؤالات را داشته باشید مضطرب و آشفته خواهید شد. پس از همین حالا خود را آماده کنید که ممکن است به چند سؤال متوالی پاسخ ندهید و بدون نگرانی از آنها عبور کنید.

مطالعه برای یک امتحان چندگزینه ای نیازمند شیوه ی آمادگی خاصی است که به طور واضح با روش امتحان تشریحی فرق می کند. امتحان چندگزینه ای از یک دانش آموز می خواهد که از میان ۳ یا ۴ پاسخ ناصحیح، پاسخ درست را تشخیص دهد به جای این که از او بخواهد کل جواب صحیح را از ذهن خود استخراج کند.

در سر جلسه آزمون به اینکه چرا کم مطالعه کردم یا کاش این قسمت را خوانده بودم فکر نکنید آن زمان از دست رفته است به دانش خود مراجعه کنید و با دیدی روشن پاسخ دهید.

   نکاتی که درطراحی سؤالات در نظر گرفته می شود:

بطور کلی هر آموزشی برای آنکه صورت و اساس علمی داشته باشد، بایستی مجموعه ای از سوالات ساده تا مشکل را در برگیرد. به همین دلیل طراحان آزمون کنکور در تدوین سوالات طبق نمودار و دستورالعمل زیر عمل می کنند

 ۲۰ الی ۳۰%    سوالات ساده

۴۰ الی ۶۰ % سوالات متوسط

۲۰ الی ۳۰%   سوالات مشکل

لازم به ذکر است که در طراحی یک آزمون این قانون به صورت ترتیبی نبوده و ادغامی از تست ساده تا مشکل که بدون هیچ نظام خاصی کنار همدیگر قرار می گیرند تشکیل شده است.

  اضطراب و نگرانی:

 اولین و مهمترین مشکلی که شما در پاسخگوئی به تست ها با آن مواجه شوید، مسئله اضطراب و نگرانی است. این مسئله کم و بیش برای هر داوطلب چه در وضعیت درسی مطلوب و بالعکس ، بویژه موقعی که نتیجه آزمون مهم بوده و در سرنوشت شغلی و یا تحصیلی اثر مستقیم داشته باشد، وجود دارد. و اما آیا اضطراب می تواند در نتایج آزمون های شما مؤثر باشد یا خیر. یعنی اضطراب در ابتدا تا حد کمی باعث بهتر شدن عملکرد شخص می شود. ولی از حد مختصری که تجاوز کرد مانع فعالیتهای درست ذهنی می گردد.

 از این رو قبول اینکه همه با این مشکل دست به گریبانند، اثر این مسئله را تا حدی در شما کاهش می دهد.

با مسئله اضطراب ، خود شما به بهترین نحو می توانید مقابله کنید

اضطراب یک مسئله روانی است که شما به آن آگاهی دارید و خودتان می توانید روانشناس خود باشید. شما باید این نکته را ذهن خود داشته باشید که با تن دادن به اضطراب و اجازه بروز و ظهور دادن به آن ، استعداد ها و توانایی های خود را دربند می کشید و مانع فعالیت آنها می گردید. شما باید به این نکته توجه کنید که عدم موفقیت در امتحانات نه تنها یک امر عادی است بلکه امری کاملاً محتمل است. با قبول این واقعیت مسئله امتحانات ورودی تا حد زیادی در نظر شما ناچیز جلوه خواهد شد و می توانید با حالتی عادی، بدون سردرگمی و دستپاچگی و با تمرکز حواس به سوالات پاسخ دهید.

پس سعی کنیم اضطراب و دلهره قبل از شروع آزمون (حتی اگر به صورت کاذب و تلقینی هم که شده باشد.) حذف کنیم . آرام ولی هوشیار باشید. اگر حق انتخاب دارید، مکان مناسبی را برای نشستن انتخاب کنید. نیمکتی را انتخاب کنید که بر روی آن فضای کافی برای کار داشته باشید. به پشتی نیمکت تکیه دهید و راحت باشید.(در کنکور سراسری این حق برای شما در نظر گرفته نمی شود)

در حین آزمون به نتیجه کار فکر نکنید فقط به این موضوع بیندیشید که دقیق ترین و صحیح ترین پاسخ را انتخاب کنید. زمانیکه ذهن شما به ارزشیابی می پردازد و فکر می کنید که فایده ندارد؛ درصدم پایین است. یا بسیار خوب زده ام شما را از تفکر صحیح دور می کند. پس نتیجه همان خواهد شد که شما انجام می دهید، عملکرد صحیح نتیجه مطلوب به همراه می آورد. البته به شرط دقت و توجه زیاد همراه با سرعت مطلوب.

تردید و احتمالات در حل تست:

بحث احتمالات  بدنبال آن آمار یک بحث علمی بوده، مبنای ریاضی داشته و علیرغم علمی بودن و گاه انتزاعی بودن کاربرد اجتماعی  علمی هم دارد. این ذکر بخاطر آن است که احتمالات به بیان بعضی از افراد مقوله ای کاملاً غیر علمی و غیر قابل درک می باشد. در صورتی که در حال حاضر آمار و احتمالات نه تنها به عنوان یکی از شاخه های علوم مطرح بوده و در دانشگاه ها تا سطح عالی تدریس می شود بلکه کاربرد اجتماعی آن بسیار بوده و در بسیاری از کشورها در تحلیل مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی از این ابزار علمی سود بسیاری می جویند. بحث احتمال در زدن گزینه درست در کنکور سراسری براساس اصول زیر استوار است:

الف – اگر هیچ اطلاعاتی در مورد سوال ندارید:

در صورتی که شما یکی از جوابها را بدون علم بدرستی و از روی شانس بزنید در این وضعیت دو حالت برای شما بوجود می آید: امکان دارد جواب غلط را بزنید که در این صورت یک سوم نمره منفی حاصل کار شماست. در ضمن امکان دارد جواب درست را بزنید که در این صورت یک نمره مثبت می گیرد.

   حال با توجه به آنکه در ۳ حالت ممکن است گزینه را غلط جواب دهید، و تنها در یک حالت ممکن است جواب تان درست باشد .

  بنابراین اگر دانش آموزی جوابها را به صورت شانسی بزند با دانش آموزی که تستها را بدون جواب گذشته است تفاوتی در نمره ندارد.پس بهتر است تستی را که هیچ آگاهی در مورد درستی و نادرستی گزینه های آن نداریم جواب ندهیم . یعنی بی جهت انرژی خود را مصرف نکنیم.

ب) اگر یکی از گزینه ها به طور یقین غلط است:

پس بین ۳ گزینه باقیمانده مردد هستید. درصورتی که یکی از سه جواب مانده را علامت بزنید، در دو حالت ممکن است جواب غلط و دریک حالت جواب درست را انتخاب کنید.

در این صورت به نظر می رسد که انتخاب جواب ها کار درست و علمی می باشد. علت این امر هم بدیهی است چون در این حالت داوطلب دانسته اش کمی بیشتر از حالت بی تفاوتی قبل است زیرا که قادر است حداقل در غلط بودن یکی از گزینه ها یقین داشته باشد.

ج) در حالتی که دو گزینه به طور یقین غلط است:

 بین درست یا غلط بودن دو گزینه دیگر مردد مانده اید. به نظر ما در این حالت بایستی حتما یکی از گزینه هایی را که به نظرتان امکان دارد درست باشد (یکی از دو گزینه را) علامت بزنید.

چون در این حالت شما نیمی از مسئله را حل نموده اید و بین شما و داوطلبانی که هیچ اطلاعی در مورد تست و گزینه آن ندارد تفاوت اساسی وجود دارد.

در هر دو حالت ب و ج باید توجه کرد که در هر درس گزینه ای که کمتر به عنوان جواب درست انتخاب شده تحتمال بیشتری دارد که پاسخ درست باشد.

          اشتباهات طراحان تست:

 با بررسی دقیق می توان فهمید که چگونه از اشتباهات سازندگان آزمون ها و عدم مهارت آنان می توان استفاده کرد تا به پاسخ درست رسید. عدم رعایت قواعد در نوشتن سوالات و نا آگاهی طراحان آزمون هر چند که به نوبه خود جای تأسف دارد و موجب می شود که با سنجش های غیر اصولی حق بسیاری از داوطلبان با استعداد از بین می رود ، ولی به هر حال آگاهی به این مسائل داوطلبان را یاری خواهد کرد تا عملکرد بهتری در این امتحانات از خود نشان دهند.

۱-در هر سوالی متن یا بدنه ی سوال از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگر دانش آموز متن سوال را نفهمد (چه سوالات انشایی و چه سوالات عینی) قادر نخواهد بود که به آن پاسخ دهد. رعایت نکردن قواعد دستوری در متن سوال ، باعث گمراه شدن دانش آموز می شود.

۲-در پاره ای از موارد وقتی دانش آموز به پایان آزمون می رسد متوجه می شود که پاسخ به برخی از سوالات آزمون در متن سوال دیگری بیان شده است.

۳-در بسیاری از تست ها ، اشتباهاتی را که اکثردانش آموزان مرتکب می شوند در نظر گرفته و از آنها به عنوان گزینه های انحرافی استفاده می کنند.

۴- گزینه ها باید هماهنگی را در بین خود حفظ کنند. محتوای هر گزینه باید با متن سوال ارتباط داشته باشد، گزینه های نامربوط بنظر پاسخگوی باهوش خیلی احمقانه  به نظرمی رسد.

 ۵-بعضی گزینه ها با هم تداخل دارند وممکن است غلط بودن یک یا چند گزینه انحرافی به روشنی مشخص باشد.

۶-عدم مهارت در طراحی آزمون باعث می شود که پاسخ درست بیش از حد مورد نظر خود نمائی کند. این خود نمائی به دلایل گوناگون است. ممکن است مشخص بودن پاسخ آزمون به دلیل طولانی بودن و کامل بودن آن باشد.

۷-ممکن است به دلیل شباهت یک کلمه در متن سوال با یک کلمه در یکی از گزینه ها پاسخ درست مشخص شود.

۸-ممکن است اشتباهات دستوری موجب گردد که پاسخ درست مشخص شود، مثلاً اشاراتی نظیر افعال یا مفرد و جمع بودن آنها

سوالات چند گزینه ای را از نظر پاسخ درست معمولاً به دو صورت تهیه می کنند. یک صورت این است که سوال فقط یک پاسخ درست دارد و بقیه پاسخ ها یا گزینه ها با توجه به متن سوال نامناسب و غلط هستند. صورت دیگر این است که همه ی پاسخهای داده شده برای سوال درست هستند و منطقاً می توانند بعنوان پاسخ درست سوال به حساب آیند، اما یکی از این پاسخ ها درست تر یا مناسب تر است.

چون از «آزمون های چهار گزینه ای» همیشه این مفهوم در ذهن دانش آموزوجود دارد که باید حتماً یک پاسخ درست داشته باشند، پس در مواردی که سوالاتی از نوع دوم مطرح می شود احتمالاً مشکلاتی ایجاد می گردد. با توجه به این اصل در ساخت آزمون های چند گزینه ای که می تواند به دو صورت ذکر شده مطرح شود به داوطلبان توصیه می شود که در صورتی که با مطالعه ی اولین گزینه متوجه شدند که آن گزینه می تواند پاسخ درست باشد فوراً آن را انتخاب نکنند و حتماً گزینه های دیگر را نیز از نظر ببررسی کنند شاید پاسخ بهتری برای سوال موجود باشد.

جملاتی که فعل آنها به صورت منفی نوشته شده است از نظر ظاهر تفاوت چندانی با جملاتی که فعل آنها مثبت است ندارند، بویژه در جملات فارسی که غالباً فعل درآخر جمله است . به علت محدودیت در وقت، معمولاً قسمت های آخر جملات در آزمون ها کمتر مورد دقت و توجه قرار می گیرد. معمولا افعال منفی را پررنگ تر بنویسندمی نویسند، یا زیر آنرا خط می کشند. ولی متاسفانه در اکثر نمونه های مشاهده شده از این قبیل، به این دستور العمل توجه نشده است. اصولاً متن سوالات را در کمال دقت و با آرامی مطالعه کنید تا مطلب را دریابید. اگر با عجله سوال خوانده شود، چندین برابر ، برای ارتباط دادن گزینه ها با متن تلف می شود. بعد از اینکه مطمئن شدید که سوال را فهمیده اید به مطالعه گزینه ها بپردازید. در خواندن متن سوال بویژه به نکته مورد بحث در این بخش (مثبت یا منفی بودن) توجه داشته باشید تا اینکه بدون جهت به سوالی پاسخ غلط ندهید.

در برخی اوقات طراح سوال مطالب اضافی در متن سؤال آورده است شاید بدین منظور که سؤال را کاملتر کند. در حل سوال باید همواره این دستور العمل را در ذهن خود داشته باشید که کلمه و جمله ای که در متن سوال آمده است تا چه حد برای فهم سوال لازم است. آیا حذف آن کلمه یا جمله به فهم سوال لطمه ای وارد می کند؟ اگر پاسخ این سوال منفی باشد باید از آن صرفنظر کرد.

گاهی ممکن است سازنده سوال برای مشکل تر کردن سوالات خود مطالب زائدی به متن آن بیفزاید تا فکر دانش آموز را مشغول کرده و در صورتی که اطمینان کامل نسبت به پاسخ درست ندارد در او تردید بیشتری ایجاد کند. در صورتی که به اضافی بودن برخی از مطالب در متن و یا حتی در گزینه ها تا حدی اطمینان یافتید آنرا نادیده گرفته و از ذهن خود دور کنید. این تصور در شما به وجود نیاید که حتماً هر چه را در متن سوال می گویند مطالب لازم است و باید به نحوی منظور گردد یا به اصطلاح «حکمتی در آن است» . البته غالباً مطالب مطرح شده در متن سوال اطلاعات لازم است ولی بطوری که دیدیم گاهی به مواردی خارج از این چهار چوب بر می خوریم.

بعد از اینکه متن سوال نوشته شد گزینه ها تهیه گردید، طراح سوال پاسخ درست را بنا به سلیقه خود در جاهای مخالف قرار می دهد. گاهی تهیه کننده آزمون ناآگاهانه و بصورت غیر عمد گزینه درست را بیشتر در یک محل خاصی قرار می دهد یا اینکه در قرار دادن گزینه درست از فرمول خاصی پیروی می کند. اگر چنین پدیده ای رخ دهد تا حدی تأثیر عامل حدس و گمان بالا می رود چون پاسخگو ممکن است بعد از مدتی متوجه طرز قرار گرفتن پاسخهای درست شود. اما نکته ای که تذکر آن برای داوطلبان فوق العاده مهم است این است که در سازمان سنجش بعد از اینکه سوالات تهیه گردید، با استفاده از روش مناسبی، پاسخ های درست را بصورت تصادفی در بین گزینه های انحرافی قرار می دهند و برای انتخاب محل پاسخ درست از هیچ روند خاصی تبعیت نمی کنند. بنابراین در سوالات آزمون های سراسری احتمال اینکه پاسخ درست در یکی از چهار محل(الف، ب، ج و د) قرار گیرد تقریباً یکسان مساوی ¼ است.

معمولاً در سازندگان سوال تمایلی وجود دارد که پاسخ درست را طولانی تر از سایر گزینه ها بنویسند. نویسندگان سوال در توجیه اینکه گاهی پاسخ درست طولانی تر است استدلال می کنند که برای اینکه پاسخ درست از هر جهت درست و بی عیب باشد آنرا کاملتر می نویسند.

بنظر برخی، گزینه های انحرافی چون پاسخ درست سوال نمی باشند می توانند ناقص و حتی معیوب باشند. بنظر این گروه اگر گزینه های انحرافی از نظر ساخت از نظر محتوی درست نباشند اشکالی تولید نمی شوند، چون به هر حال پاسخ های غلطی برای سوال هستند. البته بطوری که قبلاً اشاره شد گزینه های انحرافی نیز از لحاظ دستوری باید درست صحیح بوده (جز در مواردی که غلط بودن دستوری آنها لازمه سوال است) و با متن و نیز پاسخ درست هماهنگ باشند. بهر حال در موارد متعددی مشاهده شده است که گزینه ای که بعنوان پاسخ درست در نظر گرفته شده است طولانی تر است. دانش آموز وقتی متوجه این روند شود ممکن است این نکته را به عنوان یک اصل بپذیرد و در صورتیکه پاسخ درست سوال را نداند، گزینه ای را که طولانی تر از همه است به عنوان پاسخ درست انتخاب نماید.

این نقص و عدم مهارت در ساختن سوالات به امتحان شونده چه کمکی می کند، یعنی به چه صورت می تواند او را به پاسخ صحیح راهنمائی کند؟ هر چند تعداد این سوالات ممکن است زیاد نباشد ولی این مشکل در آزمونهای گذشته وجود داشته لاجرم در تستهای آینده منعکس است. پاسخگو باید نهایت دقت خود را بکار ببرد تا آگاهانه پاسخ صحیح را انتخاب کند. درصورتیکه پاسخ صحیح برای او اصلاً مشخص نبود و یا اینکه نتوانست به غلط بودن برخی از گزینه های انحرافی پی ببرد، باید از این جنبه استفاده کند، یعنی گزینه ای که طولانی تر بوده و نسبت به گزینه های دیگر کامل تر است به عنوان پاسخ صحیح برگزیند.

گزینه ها باید از لحاظ دستوری صحیح و با متن سوال هماهنگ باشند سازنده سوال معمولاً برای اینکه مطمئن باشد که در بین گزینه ها حتماً وجود دارد در نوشتن گزینه هائی که بعنوان پاسخ صحیح در نظر گرفته شده است دقت بیشتری بکار می برد و در نتیجه این گزینه از نظر دستوری با متن سوال هماهنگی بیشتری پیدا می کند.

 از نظر فن آزمون سازی نیز استفاده از گزینه «هر سه پاسخ بالا» و یا «همه اینها» وچیزهائی شبیه به این  درمسائل  مورد توجه است. چنین گزینه ای یا بعنوان پاسخ درست مورد استفاده قرار گیرد و یا به عنوان یک گزینه انحرافی. اگر به عنوان پاسخ درست در سوال بکار می رود مانند سوال بالا در آن صورت پاسخگو ممکن است با اطلاعات ناقصی که از سوال دارد به پاسخ درست برسد. یعنی کافی است که دانش آموز اطمینان یابد که دو تا از پاسخ ها درست است تا بلافاصله این گزینه (هر سه پاسخ بالا) را بعنوان پاسخ درست انتخاب کند.

سوالاتی که از گزینه «هر سه پاسخ بالا» و یا نظیر آن استفاده می کنند، در واقع سه گزینه ای هستند و پاسخ حدسی در این سوالات به نفع داوطلب است. اگر گزینه هر سه پاسخ بالا به عنوان گزینه انحرافی بکار رود، باز هم سوال تقریباً ۳ گزینه ای خواهد شد. چون کافی است که پاسخگو به غلط بودن فقط یکی از گزینه ها پی ببرد تا این گزینه را نیز غلط بداند.

اگر به درست بودن حداقل دو گزینه اطمینان یافتید حتما گزینه ی «هر سه مورد بالا» در آخر قرار می گیرد. اگر این گزینه بعنوان پاسخ درست بکار رفته باشد ممکن است دانش آموز متوجه آن نشده و به محض اینکه اولین گزینه درست را یافت آن را بعنوان پاسخ سوال انتخاب کرده و علامت بزند، درحالی که گزینه های دیگر ممکن است درست بوده و پاسخ سوال «هر سه پاسخ بالا» باشد. بنابراین حتماً تمام گزینه ها را در مورد هر سوال مطالعه کنید.

عبارت هیچ کدام از پاسخهای بالا و یا عباراتی نظیر آن در بسیاری از موارد به عنوان یکی از گزینه های سوال مورد استفاده قرار می گیرد.

گزینه ی هیچ کدام از پاسخ های بالا برای دانش آموز راهنمائی کننده نیست. اگر این گزینه را بعنوان پاسخ صحیح انتخاب کنید باید به نامناسب بودن گزینه های دیگر تقریباً اطمینان داشته باشید و اگر آنرا به عنوان گزینه انحرافی بر می گزینید باید به نامناسب بودن آن اطمینان داشته باشید. تنها نکته ای که در این زمینه بعنوان توصیه قابل ذکر است این است که چون بیشتر از این نوع عبارات بعنوان پاسخ درست آزمون استفاده می شود تا گزینه انحرافی، در صورتیکه هیچگونه ملاک یا برآورد دیگری برای رد گزینه انحرافی و یا انتخاب پاسخ درست نیافتید، بصورت حدسی «هیچکدام از پاسخهای بالا» را بعنوان پاسخ صحیح انتخاب کنید، احتمال ضعیفی وجود دارد که از این انتخاب بهره ببرید.

برخی از شباهتها یا اشارات در متن سوال و گزینه ها ممکن است راهنمای اشخاصی که پاسخ صحیح سوال را نمی دانند باشد.

شباهت بین عبارت متن و عبارت پاسخ درست: گاهی سازنده سوال بصورت ناخود آگاه کلمه یا عباراتی را که در متن ذکر شده است در پاسخ درست می آورد.

۱-در موارد متعددی شباهت بین پاسخ درست سوال و متن سوال دیده است که می توانید از آن بعنوان راهنمائی برای رسیدن به پاسخ درست استفاده کنید. ولی در انجام این کار باید دقت و احتیاط لازم بکار رود، چون در مواردی نیز سازنده سوال عمداً شباهت ظاهری بین متن و گزینه های انحرافی بوجود می آورد.

۲-وجود پاسخ یا پاسخ های جامع در بین گزینه ها به نحوی که چند مورد را در بر می گیرد: در برخی از سوالات چهار گزینه ای که سازنده سوال نمی تواند چهار گزینه مطلوب و مناسب تهیه کند، گزینه هائی را می آورد که در واقع حالت خاصی از گزینه یا گزینه هائی است که قبلاً برای آن سوال تهیه کرده است. پاسخگو اگر به این نکته توجه کند می تواند به آسانی برخی از گزینه ها را حذف کند.

در مواردی که یک یا دو گزینه حالت کلی تری دارند، به نحوی که گزینه های دیگر را نیز در خود جای می دهند، یعنی شامل آنها نیز می شوند، می توانید با توجه به متن سوال به حذف برخی از گزینه ها بپردازید. البته باید توجه داشته باشید که هدف متن سوال مسئله جزئی تری که در یکی از گزینه ها منعکس شده است نباشد. مثلاً در دومین سوال بالا، مفهوم مورد سوال کلی است و گزینه ای نیز که کلی بوده و تمام موارد را در برگیرد، گزینه ۱ است.

۳-وجود گزینه هایی که هم معنی هستند:

در پاره ای از سوالات دو یا چند گزینه انحرافی ممکن است هم معنی باشند و بتوان با غلط بودن یکی، دیگری را نیز به آسانی رد کرد. هم معنی بودن البته از جهت مطلب مورد نظر در متن سوال است.

در صورتیکه پاسخ صحیح سوال را نمی دانید و نیز نمی توانید با اطمینان نسبت به رد گزینه های انحرافی از نظر هم معنی بودن گزینه ها تصمیم بگیرید، یعنی ببینید که آیا برخی از گزینه ها از نظر مفهوم سوال هم معنی و یکسان هستند یا نه. در چنین وضعیتی، گزینه های هم معنی را یکی حساب کنید و پاسخ سوال را حدس بزنید.